Язык балыкчинцев и западных табынцев восходят к древнетюркской общности и встречаются в енисейско-орхонских памятниках

ЯЗЫК РОДА ЙЫЛКЫЧИ 1733 по 1906 гг.

1794 год

Род йылкычи д. Кояновой - Рожин улус в 1623г. Пермский край.
Андрей - Аккильдей - Атай - Урмамет - Тасим - Агаш - Мухаметрахим

"..........................................въ Пермскомъ уездномъ суде 29 Марта 1794 года башкирцы д. Кояновой и Култаевой Мухаметъ Рахимъ Агашевъ Таcимовъ, Забаиръ Зайдашевъ и Игнахъ Шарыповъ объясняютъ свое поселеніе въ пределахъ Пермской губерніи следующими данными:
1. что въ ХІІІ столетіи предки ихъ, татары, пришедши изъ Азіи, поселились около Волги и Камы (изъ коихъ последняя и названа по судну), а за темъ покорили и жившихъ по р. Чудской (Чусовой) и свое кочевье не только здесь основали, но и распространили оное по речкамъ, впадающимъ въ Каму, а что они хотя и были подъ властью Кипчакскихъ и Казанскихъ царей, но по юртамъ имели своихъ князей; ..........."

1897год - Пермская ученая архивная комиссия. Вып. 3. Стр 79.

Ниже опубликованы документы, увековечившие язык
рода йылкычи в 1733-м, 1755-м и 1756-м годах.

1733 год

Фрагмент письма старшин 4-х дорог императрице Анне Ивановне.
"..Перевод с татарского письма, писанного к Ея Императорскому величеству от башкирцов: -
"........Шушы җирләребезгә һәм крепостьларыбызга олуг патшабыздан грамоталар бирелгән. Ул вакыттагы чыккан спор вакытында җирләребезне, суларыбызны, чиктәге һәм уртадагы җирләребезне, Тобол белән чиктәге күлебез Чапалай, Миас елгасын кунгурлар бездән тартып алалар. Шулай ук Яик һәм Сакмар казаклары безнең тозыбызны үзләренеке дип тартып алалар, һәм без моңарга берничек тә каршы тора алмыйбыз. Әгәр дә берәр нәрсә эшләсәк, безне шәһәр төрмәләрендә тоталар, аннан зур ясаклар белән генә котыла алабыз. Казан юлы буенда яшәгән башкортлардан (Кама елгасы буенда) Казан купецы Сава Афанасьев (Огородников улы) кулында крепость барлыгына сылтанып Ак-ил-20 елгасын тартып ала. Калган җирләребезне дә ялган крепость күрсәтеп тартып алалар. Ә бу крепостьлар 15, 20, 30 елга бирелгәннәр. Бу дүрт юл буенда утырган башкортларның җирләре беркайчан да сатылмас, алар төптән башкортларның үзләренеке. Бөек рәхимле патшабыз тарафыннан электән дә һәм хәзерге вакыткача да бернинди зыян күргәнебез юк. Сез галиҗәнапләре рәхиме белән бирелгән җиребез, суыбыз, Ак Иделнең башы чыккан һәм тамагынача бары да безнеке – башкортларныкы.
Патшабикә галиҗәнапләребез, Сездән безнең шушы җирләребезне, суларыбызны откупка һәм ялган крепостьлар язуны тыюыгызны сорыйбыз. Без Сезнең колларыгыз һәм ясакларны вакытында түләп барабыз. Һәм сезнең патша галиҗәнапләренә тугры хезмәт итәбез. Алдагы көннәрдә дә без Сезнең ышанычлы колларыгыз булып калабыз.
Полковник һәм воевода Петр Дмитриевич Кошелев әфәнде Уфага килгән вакытында безнең халыкны яклап килә. Шуның өчен Сез галиҗәнапләрдән Кошелевны шушы хезмәтеннән алыштырмавыгызны үтенәбез........."
На подлинном прошении 4-х дорог от башкирцов приложены знаки по сему:."

РГАДА. Ф. 248. Кн. 821. Л. 227-240 об.
Перевод XVIII в., на русский язык там же.

ОТДЕЛ V
ДОКУМЕНТЫ
НА ЧАГАТАЙСКОМ ТАТАРСКОМ ЛИТЕРАТУРНОМ ЯЗЫКЕ

Материалы по истории Башкирской АССР - II том. Стр 395.

1755 год

Рапорт знаменитого старшины Ирехтинской волости Шерифа Кийикова:
1755 г, сентября. 25. —
"Өфе приказына репорт
Ирәктә иләвенең старшина Шәриф Киек углындан ни өчендер мәгълүм булыр мондан түбән кайсыдыр кем Гәйнә иләвендә торгучы минем командам Түңгәк авылының вор Исхак Мурзалы углы аның йулдашы шулук үз командам Башаб авылының Тынысбай Имангул углы тотып йибәрелгәндер каты каравыллар белән Өфе приказына вә һәм йәнә соңындан тотып бирдем ул вор Исхакның йулдашларыны ворлар ишин тикшергүче Троицки бүлегенең башлыгы господин капитан Кулига үз командам шулук Гәйнә иләвендә торгучы Башаб авылының Күчекбай Имангул углыны вә һәм шулук минем командам Түңгәк авылының Нурсибү Йосыф углыны вә һәм йәнә Гәйнә иләвенең старшина Габас Сәйдәш углының командасы Түңгәк авылының Нурай Буутун
углыны вә һәм шул ук Гәйнә иләвенең булыб үткән старшина Абдүк Куҗагул углы командасының Башаб авылының Акчура Биктәй углыны барчасы алты кешедер вә һәм ул ворларның ничек тотылмаклыклары билгеле булыр үзләренең допросында вә һәм безнең бирелгән репортымызда вә һәм шул мәзкүр йукарыдакы әйтелгән хизмәтемез йиренә килер булса безләргә рәхим кылыб бирелсә иде ахвальнай указ вә һәм үзгә бер-бер төрле изгелелекләр вә һәм мондан соң бер-бер төрле блунсалар усал сагушлы ворлар андайларга катылангучы мин үземнең антымның лазуменчә һич бер йүтмәйенчә тотыб бирергә калалар га дайу
Инамлык өчен старшина Шәриф углы кулым куйдым
1755 сәнәдә бетелде йылда мизан йолдызының 26 көнендә"

Подлинник на чагатайском татарском литературном языке.
Материалы по истории Башкирской АССР - II том. Стр 416-417.
ГАФКЭ. Фонд быв. Государственного Архива. Разр. VII. Дело 1756 г., № 1781 г. ч. III, л. 362,
Перевод XVIII в., там же, лл. 360—361.
Текст документа на русском языке - http://ufagen.ru/node/28982

1756 год

Рапорт знаменитого старшины Сундарской волости Якупа Чинмурзина.
1756 г. февраля 20. —
"Өфе Прказына репорт
ошпу меңдә йете йөз илле бишенче елда узган көз көнендә мөхәррәм айының сикезенче көнендә Батырш вор мулланың бер шәкертен Көңкөр өйәзенең Иран башы авылының ыстаршина Аднагул командасы Тәуләтбай Куҗагул углыны тотып йибәркән ирдем Елтак кантурына репорт берлән андин йибәрелсен Өфе Прказына дип йәнә шулук мөхәррәм айының йекерме сикезенче көнендә ул Батырш ворны йулдашлары берлән тотарга командамдан куйган ирдем Өфе сывының буйына кешеләр каравыллаб йөреркә каравыллаб йөрекән түрт кешемә очраган Батырш ворның биш йулдашы анларны алыб килделәр бәнем командам Балыкчы илүвенең Ситкол Турагуҗа углы йулдашлары берлән шулук Балыкчы илүенә Чырубай авылына андин тотыб бәйләб килтерделәр миңа карендәшем Сываунлар илүвенең Сәид Акбүләк углы Балыкчы илүве Исмәгыйль Сөйәрмәт углы йулдашлары берлән ул вор Батыршның йулдашлары әүүәл Исәт өязенең ыстаршина Мөслим командасы Денис авылының мишәр Касыйм Бакый углы йәнә шул ук Исәтнең ыстаршина Картбай командасы башкорт Ялан илесе Мортаза авылының Мөхәммәдшәриф Йуртым углы йәнә шул ук Исәт өйәзенең ыстаршина Илтабан командасы Денис авылының Әбделкәрим Биктимер углы йәнә Казан йулының ыстаршина Аликәй командасы Ирүсемкәй авылының мишәр Әбелгаффар Сөләйман углы йәнә шул ук Аликәй командасы Тирмә авылының Әбделмоталлиб Йуныс углы ошбу йукары йазылган Батырш ворның биш йулдашын айакларына колатка куйып бәйләп йибәркән ирдем үз командам йәгъни карендәшем Кәбәс Тойгын углына мулла Тукай Азналы углына канбуй берлән ыстаршина Йанышка тикре ыстаршина Йаныш Өфе Прказына йибәркәйсен диб ун биш кеше Өфе Прказына йибәрелкән диб ишетәмез ничек эшләре булганын мин белмәймен йәнә ул йукарыда әүүәл тотыб йибәркән Тәүләтбай добросында әйткән ирде шул мин тотып йибәркән биш кешене иманалары берлән Батырш вор Куҗаш урманына йир өйве ясарга йибәркән ирде диб йәнә шул Тәүләтбай добросында әйде бер төндә Батырш түрт шәкерте берлән ките Куҗаш башы авылының Урманчы Нурай углына бардым ике ат угырлаб барды диб ике ат алыб килде шайәт кә шундай карендәшләре ул Батыршны асрабдыр ул Тәүләтбай Өфе Прказында бар диб ишетәмез Тәүләтбайның мондакы допросыны буйынча шул биш кешене Батырш йир өйве йасарга йибәркәне растмыдыр йәнә Урманчы Нурай углы ике ат угрлаб барды дикәне растмыдыр ул Урманчыны алдырыб ул биш кешене алдырыб допроска алынса ирде нә әйтерләр диб йибәрдем ошбу репортны йәнә Тәүләтбайның допросыны һәм йибәрдем ошпу репорт берлән әүүәл Елтак кантурына да йибәркән ирдем ошпу добросны йәнә мәгълүм ула ул йукары йазылган биш кеше әйтмәделәр угырлаблар биш ат Йаныш командасы Иштирәк аулындан ул атларны ташлаблар Бардаш тамагы перавыздан үрдә биш чакырым йирдә ул атларны шулук Иштирәк аулының Исмәгыйль Искәндәр углы йулдашлары берлән алыб кайтты безнекке диб йулдашы кем иркәнен белмәдем әүүәл йибәркән репортым шайәт кә йитмәкәндер диб ошпу репортны йибәрдем Өфе Прказына ошбу меңдә йите йөз илле алтынчы йылда җомади әл-ахир айының әүүәл көнендә бән ыстаршина Якуб Чынмурза углы кулым куйдым
Өфе Прказына репорт ыстаршина Якуб Чынморза углындан"

Подлинник на чагатайском татарском литературном языке.
Материалы по истории Башкирской АССР - II том. Стр 436-437.
ГАФКЭ.- Фонд быв. Государственною Архива.
Разр. VII. Дело 1756 г. № 1781, ч. III, лл. 461—460. Отпуск, там же, н. II, лл, 93, 98 об.
Текст документа на русском языке - https://ufagen.ru/index.php/node/29034

Мухаметгали Кииков в своей родословной 6 раз упомянул
имя старшего брата своего пра..деда Ахмедшейха - как
Балыкчи-бий и 4 раза название рода как балыкчи.

Потомки Майкы-бия до Ахмедшейха 1850-е годы.

У Майкы-бия - пять сынов: первый|³⁷ - Юлдаш-бий, 2-й - Яхши-бий, 3-й|³⁸ - Бюдюня-бий, 4-й - Ябанчи-бий (в русских|³⁹ хрониках - Япанчи?), 5-й - Алчак-бий.|⁴⁰
_ Сын Алчак-бия - Булгаир-бий (Абульхаир).|⁴¹ Его сын - Карача, которого называют или Карагазиз, или Каратабын.|⁴² Косотур, Талкала (Семипалатинск),|⁴³ Троицк, Миасс, Миадык стали уделом Карача-|⁴⁴ (бия).|⁴⁵
__ У Карача-(бия) - четверо сынов: первый|⁴⁶ - Балыкчи-бий, 2-й - Расул-бий, 3-й - Таймас|⁴⁷-бий, 4-й - Ахмедшейх-бий ......"

Стихотворный рассказ, написанный Мухаммедгали Чукури - 1852- 1872 гг.
Перевод на русский язык Р. М. Булгаков и М. X. Надергулов.
Башкирские родословные - Уфа Китап. 2002 года. Стр 371.

Гарифулла Мөхәммәдгали углы Кииков, зарегистрировал свадьбу 1905 и рождение сына в 1906 году.
Икенче фасыл 1905 нче елда улан никахларны язар өчен
Рә кы м	Каю айда вә ничәнче көнендә никах булган. Ир илә кызның яшьләре	Ирнең, кызның, ата вә бабаларының исемләре, булса фамилияләре. Каю таифәдән идекләре. Вә һәр берәм-берәмләренең вә һәм һәр икесенең ничәнче никахлары	Никахда гакыд йөрткән асыллар яки вәкилләрнең вә шаһидларның исемләре вә куллары. Ихтыярлары илә итсәләр тәслыйк сурәте [каю таифәдән = из какого сословия]	Җөмлә мәһәр күпме нә кадәр бирелгән вә нә кадәр бирелмәгән. Бирелмәгән мәһәр кем зиммәсендә. Бирелгән мәһәрне кем алган. Аның имзасы	Никах хөтбәсене укыган имам вә мәҗлесдә хәзир улган мәхәлләнең указлы кемсәләренең куллары
	Июньнең 11 нче көнендә. Шәмсия Габделихсан кызы 48 яшендә, бакирә. Әүвәлге никахы. Ир кеше Бәдәмша Фәйруша углы 46 яшендә, тол. Дүртенче никахы. Әүвәлге өчесе вафат.	Бөре өязе Байгуҗа волосте Байгуҗа авылының Шәмсия Габделихсан кызы илән Киябак волосте типтәр таифәсе Бәдәмша Фәйруша углы арасында гакыд никах иҗраэ ителде.	Бән, Шәмсия Габделихсан кызы ахун Гарифулла хәзрәт хозурына килеп тәкрар алынмас итәмен ки, киндем киндемә вәли вәкил булып, никах мәҗлесендә хәзир булып, киндемне бирдем хәләл зәүҗәлеккә Бәдәмша Фәйруша углына. Яза белмәгәнем сәбәбле тамгам салдым. Бән Бәдәмша Фәйруша углы Шәмсия Габделихсан кызыны алдым хәләл зәүҗәлеккә яза белмәгәнем сәбәбле тамга салдым. Безнең хозурымызда никах укылды. Бән Кизганбаш вулысты Карыш авылының Тимербай Гомәров кулым куйдым. Вә бән Күлбай Хөсәен углы. Нурмөхәммәд Фәхретдин углы.	Бары мәһәре илле сумдан хәзер алдым егерме биш сум бән Шәмсия Габделихсан кызы яза белмәгәнем сәбәбле тамгам салдым. Шәмсия Габделихсан кызына йәнәдән егерме биш сум мәһәр мөәҗҗәл бирәчәк калды. Бән Бәдәмша Фәйруша углы яза белмәгәнем сәбәбле тамга салдым. Егерме биш тиен пошлина акчасыны бирдем, бән Бәдәмша Фәйруша углы тамгам салдым.	Ошбу гакыд никах хосусыйнда зәүҗәеннең камил ризалыклары вә араларында шәрига манигъ никах улмадыгы мәгълүм улдыгы бәгъдендә никах хөтбәсене укыдым бән имам вә ахун Гарифулла Мөхәммәдгали углы Кииков.
Метрика дәфтәрләре бер-бере илә муафыйк дип дөресләдем бән ахун Гарифулла Мөхәммәдгали углы Кииков
*МК. Старый Курдым. Татышлинский р-н. 1905г*

Беренче фасыл 1906 нчы елда дөньяга килгән балалар язар өчен
Ир	Кыз	Баланың исеме	Каю айда туган айның ничәнче көне	Баланың ата-анасының һәм һәр ике тарафда улан бабасының исеме, әгәр дә булса фамилиясе вә каю таифәдән идеге.	Кайда туган
Муж	Жен	Имя ребенка	Дата рождения	Имена родителей ребенка и деда, если есть фамилия. К какому сословию принадлежат.	Место рождения
9		Ир бала Әхнәф	Августның 2 нче көнендә	Ахун Гарифулла Мөхәммәдгали углы Кииков. Анасы Нуриәсма Шаһимәрдән кызы. Исем дөрес бирелгән. Исем бирдем баланың атасы бән ахун Гарифулла Кииков.	Күрдем аулында
*МК. Старый Курдым. Татышлинский р-н. 1906г.*

Пра..внук Чинмурзы Етиева Мухаметфаизхан Габдулфазыл углы Мансуров, зарегистрировал развод в 1862 году.
2 нче җөза вә икенче фасыл талак вакыйг улан кемсәнәләр хакында вә йә хәлегъ
но ме р	Нә кемсәнә илән кемсә арасында талак вә йә хәлегъ улмышдыр	Каю айда вә каю көндә	Нә сәбәбдән талак вә йә хәлегъ улмышдыр	Шаһидлар кемләрдер	Кемнең фәтвасы
1	Оренбург губернасы Бөре өязе 15 нче кантонында 11 нче йортда Якуб авылының башкорт Габдел мосавир Габдел насыйр углының хатыны Бәзихә Габделкаһир кызы араларында хәлегъ вакыйг улынды.	Ноябрь нең 17 нче көнендә	Башкортлардан 15 нче кантонында 11 нче йортда Якуб авылының башкорт Габделмосәвир Габделнасыйр углы тәхит никахымда улан хатыным Бәзихә Габделкаһир кызының мәхәббәт юклыкдин арамыза фиркать төшеп мәгыйшәдтә мәслихәтемез юклыкдин бер бәин хәлегъ кылмакны үтенмәге өчен, каю хатыным үзенә мәмлүк улан әшьяләрен үзенә кайтарып алып, калмыш мәһәрләрен сәкат кылып вә бәхилләп, гадәд нәфәка кәсвә вә сәкәнәдән бизеп, бәдәл хәлегъ дию тәсмия итеп, ........Вә бән хатын кеше Бәзихә Габделкаһир кызы үземә мәмлүк улан әшъяләрне үземә кайтарып алдым, калмыш мәһәрләремне сәкат калдым вә бәхилләп, мондин түбәндә каю ирем өстендә бәнем хакларым калган дию һичбер вәҗә илән дәгъва вә хосумәт кылмас улдым. Ул ук әйтмеш мәзкүр шартлар бәрабәренә хәлегъ кылмакны кабул кылдым һич кемдән әкраһ вә иҗбарсыз хөсне ризалыгым илән хатынларга махсус көйләп тамга (6) салдым.	Ошбу хәлегъ мәҗлесендә хазир улып авыл начальнигы Сатлык Котлыкул(м) углы тамга-1 салдым. Мөхәммәдша Баязид углы (2) тамга (3) салдым. Габделхәер Габдел насыйр углы тамга-4 салдым.	Имам җәмигъ Мөхәм мәдфәиз хан Габдел фазыл углы әл-имза итдем
Имам җәмигъ вә мөгаллим мулла Мөхәммәдфәизхан Габделфазыл углы Мансуров әл-имза итдем
*ЦГИА РБ.Ф. И-295. Оп. 16. Д. 1322.*

Имам д. Старо Кочкильдино Балыкчинской в. Вилдан Фәйрүзша улы, зарегистрировал свадьбу и рождение ребенка.
Икенче фасыл 1905 нче елда улан никахларны язар өчен
Рә кы м	Каю айда вә ничәнче көнендә никах булган. Ир илә кызның яшьләре	Ирнең, кызның, ата вә бабаларының исемләре, булса фамилияләре. Каю таифәдән идекләре. Вә һәр берәм-берәмләренең вә һәм һәр икесенең ничәнче никахлары.	Никахда гакыд йөрткән асыллар яки вәкилләрнең вә шаһидларның исемләре вә куллары. Ихтыярлары илә итсәләр тәслыйк сурәте	Җөмлә мәһәр күпме нә кадәр бирелгән вә нә кадәр бирелмәгән. Бирелмәгән мәһәр кем зиммәсендә. Бирелгән мәһәрне кем алган. Аның имзасы	Никах хөтбәсене укыган имам вә мәҗлесдә хәзир улган мәхәлләнең указлы кемсәләренең куллары
1	5 нче ноябрьдә. Кыз 21, кияү 21 яшьләрендә	Балыкчы вулысында Иске Көчкилде авылында башкорт Шаһихәйдәр *мулла* Гыймадетдин углының кызы Фәрхебануны никах кылынды бер авылында солдат Вәлинур Шаһинур углына. Һәр каюларының әүвәл никахлары.	Мәҗлес никахда атасы Шаһихәйдәр мулла Гыймадетдин углы хәзер улды. Һәм кияү атасы Шаһинур Мөхәммәдвәли углы хәзер улды. Шаһидлар – мәзкүр карьядә Мөхәммәдзариф Йосыф углы тамга салдым. Садретдин Камилан углы кулымны куйдым	Мәһәр мөсәммәсе илле сум көмеш. Ун сум мәкъбуз, калмыш кырык сум әл-бәкаи әл-никах кияү Вәлинур Шаһинур углы зиммәсендә. Кыз вәкиле Шаһихәйдәр углы тамгам салдым. Кияү вәкиле Шаһинур Мөхәммәдвәли углы тамгам	Ошбу гакыд никах хакында зәүҗәеннең камил риза идекләре вә араларында шәриган манигъ никах юк идеге вә яшьләре тәмам улдыгы бәгъдендә зәүҗәеннең рөхсәт вә рәҗаларына бәнаи муафыйк шәригать гакыд иҗраэ итдем. Имам Вилдан Фәйрүзша углы.
*ЦГИА РБ.Ф. И-295. Оп. 16. Д. 1039.*

Беренче фасыл 1909 нчы елда дөньяга килгән балалар язар өчен Для записи о рождение детей 1909 год
Ир	Кыз	Баланың исеме	Каю айда туган айның ничәнче көне	Баланың ата-анасының һәм һәр ике тарафда улан бабасының исеме, әгәр дә булса фамилиясе вә каю таифәдән идеге.	Кайда туган
Муж	Жен	Имя ребенка	Дата рождения	Имена родителей ребенка и деда, если есть фамилия. К какому сословию принадлежат.	Место рождения
1		Мухаметгали	1 марта	Отец салдат Ахметгали сын Камилана Ардаширов мать Мухаддис	Родился в Старо Кочкильдино
Имам Вильдан Файруша улы ЦГИА РБ.Ф. И-295. Оп. 16. Д. 1039.

Участник Отеч. войны 1812 г. и Заграничного похода 1813-1814 гг. 156. Казак Ардашир_Султанмратов - д. Старо-Кучкильдино.
ЦИА РБ.Ф.И-2, Оп.1, ДД.4021, 4674, 14622, 14639. ЦИА РБ. Ф.И-2, Оп.1, ДД.3726, 14611, 14641.

Муазин д. Кубиязы Балыкчинской в. Аслямгул Исламгул улы зарегистрировал свадьбу.
Икенче фасыл 1906 нче елда улан никахларны язар өчен
2	Гинварнын 20 кунын...	Уфа губернасы Бөре өязе Балыкчы вулысында Иске Көчкилде авылында Хуснияр Давлятгарей улы............	Кыз тарафыннан атасы улы вакил Загафран Сайран улы............... ир тарафыннан атасы Далатгарей Шаймардан улы ............ ....кыз тарафыннан Хамитулла Салимьян улы .	....................... .......................	........... Хөтбә укыдым бән Муазин Аслямгул Исламгул улы
*ЦГИА РБ.Ф. И-295. Оп. 16. Д. 796.*

Имам д. Седяш Мөхәммәдсафа мулла Ғәйнддин улы, зарегистрировал рождение детей разных деревень Балыкчинской в.
Беренче фасыл 1906 нчы елда дөньяга килгән балалар язар өчен
Ир	Кыз	Баланың исеме	Каю айда туган айның ничәнче көне	Баланың ата-анасының һәм һәр ике тарафда улан бабасының исеме, әгәр дә булса фамилиясе вә каю таифәдән идеге.	Кайда туган
Муж	Жен	Имя ребенка	Дата рождения	Имена родителей ребенка и деда, если есть фамилия. К какому сословию принадлежат.	Место рождения
	1	Фаукинур	15 января	Атасы башҡорт Шаһинур Ғәбдльмусавир улы анасы Маулиха Сүкәф ҡызы	Бөрө өйәзе Балыҡчи вулусы Муллаҡай ауылында
	4	Хөснижиган	9 мая	Атасы башҡорт Санаҡул ауылынын Ҙакир Валимухәммәд улы анасы Махуш Фәйзулла ҡызы	Бөрө өйәзе Балыҡчи вулусы Санаҡул ауылында
1		Миңнифатых	10 мая	Атасы башҡорт Сидәш ауылынын Ғарифулла Хәлилүлла улы анасы Үәзиә Шахиахмәд ҡызы	Бөрө өйәзе Балыҡчи вулусы Сидәш ауылында
*ЦГИА РБ.Ф. И-295. Оп.16. Д.859.*

2007 год

" ..Основной тамгой … балыкЧы является .. Это видоизмененная форма древней катайской тамги балга. В Аскинском районе, население которого в основном составляют балыкчинцы, старики мне рассказывали, что сходство объясняется родством балыкчинцев с катайцами.
…….И еще: как отмечают диалектологи, в разговорном языке башкир Аскинского района присутствуют специфические фонетические комплексы согласных, характерные для инзер-катайцев. Приведенные факты свидетельствуют не только о территориальном единстве, но и, видимо, об этническом родстве балыкчинцев и инзер-катайцев …………"

Коренные народы России. Башкиры. Стр. 46.
Рим Зайнигабитович Янгузин - Доктор исторических наук, профессор.
заведующий кафедрой истории РБ и этнологии Башгосуниверситета.
Хисамитдинова Фирдаус Гильмитдиновна - доктор фолологических наук,
профессор, член-корреспондент АН РБ

1960 год

" ... Различия между башкирским и татарским языками затрагивают, как упоминалось, преимущественно область консонантизма. Специфические диалектные сочетания рт, нт, лт, мт, характерные в основном для западнотабынских башкир и балыкчинцев, восходят к древнетюркской общности и встречаются в енисейско-орхонских памятниках ......."

Институт языкознания Академии Наук СССР. Тюркские языки. Стр. 163.
Баскаков Н. А. доктор филологических наук. Профессор.
-
Происхождение башкирского народа". Москва: Наука, 1974 год. Стр. № 477.
Раиль Гумерович Кузеев - Доктор исторических наук,
профессор, член-корреспондент РАН ,
академик АН Республики Башкортостан.

[Орхоно-енисейский язык, официальный язык Тюркского каганата.]

2014 год

Согласно вывода "Института языкознания Академии Наук СССР", потомки Йылкычи-бия как минимум последние 1000 лет разговаривают на своем собственном родном языке, на языке своих отцов, дедов и прадедов, которому их обучили свои родные матери. Следовательно, язык рода йылкычи в принципе не может быть диалектом никакого другого языка.

Выражаю благодарность за оказанную помощь:
1. Своему соседу (переводчику с арабского) - за транскрипцию арабского текста документа 1733г.
2. Венере Муфтиевой – за транскрипцию рукописи (переводчика с арабского) документа 1733г.
3. Ш. Гульфие Наиловне. а) За набор текста на компьютере на языке оригинала документа 1733г.
б) За транскрипцию и набор на компьютере, на языке оригинала арабский текстов с 1755 по 1906 год.